Nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej
Posługę nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej definiuje INSTRUKCJA REDEMPTIONIS SACRAMENTUM (Rozdział VII NADZWYCZAJNE FUNKCJE WIERNYCH ŚWIECKICH) opracowana przez KONGREGACJĘ DS. KULTU BOŻEGO I DYSCYPLINY SAKRAMENTÓW.
W myśl tej instrukcji Konferencje Episkopatów poszczególnych krajów opracowują wskazania odnośnie do posługi nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej.
W polskim Kościele po uwzględnieniu dotychczasowych doświadczeń wskazania te są następujące:
Wskazania Konferencji Episkopatu Polski odnośnie do nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej (09.03.2006)
Uwzględniając rozwój posługi nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej w diecezjach polskich oraz postanowienia II Polskiego Synodu Plenarnego, gdzie dla stałego akolity podany jest niższy wiek dopuszczenia do tej posługi, oraz biorąc pod uwagę głosy biskupów i przedłożenie Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Konferencja Episkopatu Polski określa, co następuje:
1. Biskupi diecezjalni mogą upoważnić mężczyzn, a także siostry zakonne i niewiasty życia konsekrowanego w wieku 25 do 65 lat do posługi nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej.
2. Kandydaci powinni odznaczać się zaangażowaniem w życie Kościoła, wzorowym życiem moralnym oraz poważaniem wśród duchowieństwa i wiernych.
3. Kandydat winien znać podstawowe prawdy katechizmowe oraz najważniejsze zagadnienia teologiczno-liturgiczne. Szczegółowe zagadnienia wylicza instrukcja dotycząca formacji nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej. W zależności od miejscowych warunków biskup może polecić kandydatowi udział w kursie teologicznym lub zażądać egzaminu.
4. Biskup diecezjalny upoważnia do posługi nadzwyczajnego szafarza na jeden rok kandydata, którego poleca ksiądz proboszcz.
5. Przed upoważnieniem kandydata zaleca się odprawienie trzydniowych rekolekcji albo dnia skupienia.
6. Szafarz nadzwyczajny wykonuje swoją posługę wtedy, gdy liczba kapłanów wobec komunikujących jest za mała. Może on w ramach ważności upoważnienia świadczyć pomoc na terenie całej diecezji; poza diecezją na stałe może to czynić tylko za zgodą ordynariusza tamtej diecezji.
7. Szafarz nadzwyczajny może, za wiedzą księdza proboszcza, zanieść Komunię świętą do domów tylko osobom, których odpowiedni stan duchowy jest znany, zachowując przepisy liturgiczne.
8. Szafarz nadzwyczajny podczas pełnienia tej posługi w czasie Mszy św. winien być ubrany w albę, a jeśli trzeba przepasany cingulum. Pełniąc swą posługę poza Mszą św., może nosić zwykłe ubranie. Siostry zakonne spełniają posługę nadzwyczajnego szafarza w swoim stroju zakonnym, a osoby życia konsekrowanego w swoim stroju.
9. Braci zakonnych obowiązują te same postanowienia. Wyższy przełożony zakonów kleryckich zwraca się do biskupa diecezjalnego o udzielenie pozwolenia na wykonywanie posługi w kościołach diecezji dla nadzwyczajnych szafarzy przez siebie ustanowionych.
10. Posługa szafarza jest bezinteresowna. W sytuacji uzasadnionej może przysługiwać zwrot kosztów przejazdu lub rekompensata, o ile wskutek wykonywania posługi uszczupliły się dochody w pracy zawodowej szafarza.
11. W nadzwyczajnych sytuacjach celebrans może ustanowić ad casum nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej zgodnie z tekstem zawartym w Mszale rzymskim dla diecezji polskich na str. 6*.
12. Szczegółowe wskazania odnośnie do przygotowania i stałej formacji nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej znajdują się w osobnej instrukcji.
+ Arcybiskup Józef Michalik,
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski
+ Bp Stefan Cichy
Przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
Warszawa, dnia 9 marca 2006 r.
335. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski
W naszej Parafii nadzwyczajni szafarze Komunii świętej posługuję od grudnia 1997 r. na podstawie zezwolenia wydanego przez abp Henryka Muszyńskiego, Metropolitę Gnieźnieńskiego. Zezwolenie to wydane było na podstawie Kodeksu Prawa Kanonicznego – Kan. 230 § 3. Zezwolenie takie otrzymało trzech panów: Henryk Dudek, Mieczysław Kameduła i Tadeusz Sokorski.
W kolejnych latach dołączyli do tej grupy panowie: Czesław Ligman, Ireneusz Kolanowski oraz Marian Zimniewicz, Jan Banach i Marek Nowicki, Wojciech Kończal, Marek Dłuski, Piotr Sobiechowski, Tomasz Fiszer, Adam Piasecki, Dawid Trybuś, Dariusz Skoczek i Stanisław Sobecki.
Po utworzeniu Diecezji Bydgoskiej, zezwolenia takie zostały powtórzone przez Ordynariusza naszej Diecezji ks. bpa Jana Tyrawę. Zezwolenia takie są aktualne na jeden rok i przedłużane na rok kolejny, jeśli nie powstały przeszkody w pełnieniu tej posługi.
Głównym zadaniem nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej jest zanoszenie Ciała Pańskiego do chorych. Dlatego też wspomagają oni kapłana posługującego w Wojewódzkim Szpitalu Gruźlicy i Chorób Płuc, który znajduje się na terenie Parafii Św. Trójcy, zanosząc Komunię św. chorym przebywającym w tym szpitalu. Są też gotowi do zanoszenia Komunii św. tym chorym i niepełnosprawnym na terenie parafii, którzy wyrażają takie życzenie. Jeśli jest taka potrzeba pomagają w rozdawaniu Komunii św. w czasie Mszy św. w kościele. Gdy nie ma innych usługujących, pełnią posługi lektora i ministranta podczas Mszy św. zarówno w niedziele i święta, jak i w dzień powszedni.
Posługujący w parafii nadzwyczajni szafarze należą do różnych wspólnot i stowarzyszeń kościelnych, gdzie przeżywają swoją formację duchową. Niezależnie od tego, uczestniczą w spotkaniach, dniach skupienia i rekolekcjach organizowanych przez Diecezjalnego Duszpasterza nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. mianowanego przez biskupa ordynariusza.
Co mówi Kościół o tej posłudze?
Papież Jan Paweł II w liście Dies Domini pisze: „Dla tych jednak, którzy z różnych przyczyn zewnętrznych nie mogą uczestniczyć w Eucharystii i są tym samym zwolnieni z obowiązku niedzielnego, transmisja telewizyjna lub radiowa stanowi cenną pomoc, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej ofiarna posługa nadzwyczajnych szafarzy Komunii św., którzy przynoszą ją chorym, a wraz z nią pozdrowienie i solidarność całej wspólnoty. W ten sposób również ci wierni mogą korzystać z obfitych owoców niedzielnej Mszy św. oraz przeżywać niedzielę jako prawdziwy «dzień Pański» i «dzień Kościoła»” (54).
Panie, nie jestem godzien…
Kiedy mówi się o posłudze świeckich mężczyzn jako nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. czasami rodzi się wątpliwość, czy są tego godni. Ksiądz to co innego – padają niekiedy argumenty przeciwko posłudze świeckich w rozdawaniu Komunii św. Wszystkim, którzy mają zastrzeżenia warto przypomnieć słowa: Panie nie jestem godzien, abyś przyszedł do mnie… Wypowiada je Papież, Kardynał, Biskup, Prezbiter i każdy z nas. I każdy wypowiada je szczerze, ponieważ nikt na ziemi nie jest godzien, ale to On, Jezus, sam powierzył się rękom człowieka. To tylko wielka łaska Boga i Jego miłosierdzie sprawiają, że możemy karmić się Ciałem Zbawiciela. Skoro tak jest, to kto jest bardziej godzien trzymać to Ciało w swoich rękach i rozdzielać je siostrom i braciom? Też nikt. Ale Kościół niektórym na to pozwala, nie dla ich zasług, ale by mogli być „ministrami” – sługami Ciała Jezusa Chrystusa.
„Świeccy, którzy na stałe lub czasowo poświęcają się posłudze Kościoła, obowiązani są zdobyć odpowiednią formację potrzebną do właściwego wykonywania swego zadania, by ją spełniali świadomie, umiejętnie i pilnie” (KPK, kan. 2311). Dlatego też udzielenie tej szczególnej misji wiernym świeckim poprzedzone było przygotowaniem ich poprzez kursy i wykłady, rekolekcje, dni skupienia.